بیوگرافی کامل دکتر سعید برجی
**مشخصات فردی**
- **نام کامل:** سعید برجی
- **تولد:** ۱۳۳۷ (۱۹۵۸ میلادی) در آبادان، ایران .
- **شهادت:** ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ (۱۴ ژوئن ۲۰۲۵) در حملهٔ هوایی اسرائیل به ایران .
- **تحصیلات:** دکترای مهندسی مکانیک/مواد از **دانشگاه صنعتی مالک اشتر** .
- **وضعیت تأهل:** همسرش **منصوره عالیخانی** (هنرمند نقاش) که همراه او به شهادت رسید . اطلاعاتی از فرزندان در منابع موجود نیست.
- **تحریم‌ها:** در مارس ۲۰۱۹ توسط وزارت خزانهداری آمریکا به دلیل نقش در توسعهٔ فناوری‌های دفاعی تحریم شد .
---
**تحصیلات و فعالیت علمی**
- **تحصیلات:** پس از دیپلم ریاضی-فیزیک، مهندسی مکانیک را تا مقطع دکترا در دانشگاه مالک اشتر ادامه داد. رسالهٔ او در زمینهٔ "حفاظ‌های نازک با کاربرد در سلاح‌های هسته‌ای" بود .
- **تدریس:** عضو هیئت علمی دانشگاه مالک اشتر و متمرکز بر تربیت نسل جوان دانشمندان ایرانی .
- **مقالات:** انتشار مقالات متعدد در حوزهٔ **مواد پیشرفته** و **فناوری نانو**، از جمله:
- بررسی تأثیر نانوالماس بر پوشش‌های نانوکامپوزیتی نیکل-فسفر (۱۳۹۵) .
- مطالعهٔ ریزساختار کامپوزیت‌های Al/SiCp (۱۳۹۳) .
---
**فعالیت‌های حرفه‌ای و سازمانی**
1. **سازمان انرژی اتمی ایران:**
- نقش در پروژه‌های **کاربردهای صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای** و توسعهٔ فناوری‌های صنعتی در حوزهٔ پتروشیمی و مواد کامپوزیتی .
2. **سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (سپند):**
- رئیس مرکز تحقیقات **فناوری انفجار و ضربه (متفاض)**، توسعه‌دهندهٔ چاشنی‌های پیشرفته مانند EBW و MPI .
- مسئول طراحی محفظه‌های تست انفجار در پروژهٔ **آماد** (برنامهٔ تسلیحات هسته‌ای ایران پیش از ۲۰۰۳) .
3. **شرکت‌های مهندسی:**
- بنیانگذار **شرکت فنی مهندسی آذر افروز سعید** (فعال در پتروشیمی و ساخت مخازن کروی فلزی) .
- تأسیس **آروین کیمیا ابزار** با هدف توسعهٔ فناوری‌های بومی صنعتی .
**فناوری‌های کلیدی**
- **مخازن کروی فلزی:** توسعهٔ روشی برای ساخت مخازن کروی صاف با استفاده از **انفجار کنترل‌شده در آب** که کاربرد دوگانه (صنعتی و نظامی) داشت. این فناوری برای شبیه‌سازی انفجارهای داخلی در سلاح‌های هسته‌ای استفاده می‌شد .
- **همکاری بین‌المللی:** همکاری با **ویاچسلاو دانیلنکو** (دانشمند اوکراینی) در طراحی محفظه‌های انفجاری .
---
**نقش در پروژه‌های دفاعی**
- **پروژه آماد:** عضویت در تیم توسعه‌دهندهٔ آزمایشات شبیه‌سازی انفجارهای هسته‌ای در **مرکز پارچین** .
- **گروه شهید کریمی:** مسئول خرید تجهیزات محفظه‌های انفجاری برای پروژه‌های موشکی سپاه .
- **لقب از سوی رسانه‌های غربی:** "مغز متفکر طراحی چاشنی بمب اتمی ایران" .
---
**شهادت و پیامدها**
- **جزئیات حمله:** در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، طی حملات گستردهٔ اسرائیل به ایران، برجی همراه با دو دانشمند دیگر (**علی بکایی کریمی** و **منصور عسگری**) و همسرش ترور شد .
- **اهداف حمله:** مهار پیشرفت فناوری‌های استراتژیک ایران، به‌ویژه در حوزهٔ هسته‌ای و دفاعی .
- **تلفات گسترده:** این حمله منجر به شهادت چندین فرمانده ارشد نظامی از جمله **محمد باقری** (رئیس ستاد کل نیروهای مسلح) و **حسین سلامی** (فرمانده کل سپاه) نیز شد .
---
**میراث و اهمیت ملی**
- **توسعه فناوری بومی:** نقش کلیدی در خودکفایی صنعتی ایران، به‌ویژه در حوزه‌های مواد پیشرفته و فناوری‌های دفاعی .
- **الهام‌بخشی به نسل جوان:** تأکید بر انتقال دانش و تربیت دانشمندان جدید به‌عنوان میراث اصلی او .
- **نماد مقاومت علمی:** شهادت او نمادی از **مقاومت در برابر فشارهای خارجی** و ادامهٔ مسیر پیشرفت علمی ایران شد .
### جدول خلاصه اطلاعات کلیدی
| **موضوع** | **جزئیات** |
|------------------|----------------------------------------------------------------------------|
| **تولد** | ۱۳۳۷ در آبادان |
| **شهادت** | ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ در حمله اسرائیل |
| **تحصیلات** | دکترای مهندسی مکانیک/مواد از دانشگاه مالک اشتر |
| **نقش‌های کلیدی**| رئیس مرکز تحقیقات متفاض؛ بنیانگذار شرکت آذر افروز سعید |
| **مقالات** | تمرکز بر نانوکامپوزیت‌ها و مواد پیشرفته |
| **همکاری‌ها** | پروژه آماد؛ همکاری با دانشمندان اوکراینی |
| **تحریم‌ها** | تحریم توسط آمریکا در ۲۰۱۹ به دلیل فعالیت‌های دفاعی |
### نتیجه‌گیری
سعید برجی از **چهره‌های محوری** در توسعهٔ فناوری‌های راهبردی ایران بود که فعالیت‌هایش ترکیبی از پژوهش‌های آکادمیک، صنعتی و دفاعی را شامل می‌شد. شهادت او در کنار دیگر دانشمندان هسته‌ای، ضربه‌ای به برنامه‌های علمی ایران وارد کرد، اما به گفتهٔ منابع داخلی، مسیر او توسط نسل جدیدی از پژوهشگران ادامه خواهد یافت . تناقض درباره محل تولد (آبادان در اکثر منابع مقابل ادعای کازرون در ) نشان‌دهندهٔ محرمانه‌بودن جزئیات زندگی اوست.
تحقیقات و نوآوری‌های دکتر سعید برجی به‌عنوان یکی از دانشمندان پیشروی ایران در حوزه‌های مهندسی مواد، فناوری‌های انفجاری و هسته‌ای، شامل چندین محور کلیدی است که در توسعه فناوری‌های استراتژیک ایران نقش حیاتی ایفا کرد. در ادامه، جزئیات تحقیقات او بر اساس منابع معتبر ارائه می‌شود:
---
**تحقیقات در حوزه فناوری‌های انفجاری و هسته‌ای**
- **طراحی و ساخت مخازن کروی فلزی**:
برجی روش نوینی برای ساخت مخازن کروی کاملاً صاف با استفاده از **انفجار کنترل‌شده در آب** ابداع کرد. در این روش، با ایجاد موج فشار متقارن درون مخازن پرآب، صفحات فلزی به شکل کروی فرم می‌گیرند. این فناوری علاوه بر کاربردهای صنعتی (مخازن پتروشیمی)، برای **شبیه‌سازی انفجارهای داخلی سلاح‌های هسته‌ای** استفاده می‌شد و بخشی از پروژه‌های مرکز پارچین بود .
- **توسعه چاشنی‌های پیشرفته**:
به‌عنوان رئیس مرکز تحقیقات **فناوری انفجار و ضربه (متفاض)** زیرمجموعه سازمان سپند، روی طراحی چاشنی‌های الکترونیکی مانند **EBW** (چاشنی‌های جرقه‌ای با سیم برقی) و **MPI** (چاشنی‌های پلاسمایی) کار می‌کرد که دقت و قدرت انفجار را افزایش می‌دادند .
- **پروژه آماد**:
عضویت در تیم توسعه‌دهنده آزمایشات شبیه‌سازی انفجارهای هسته‌ای در **مرکز پارچین**، با تمرکز بر تحلیل رفتار مواد تحت فشارهای شدید. او مسئول طراحی محفظه‌های تست انفجار بود و با دانشمندان اوکراینی مانند **ویاچسلاو دانیلنکو** همکاری نزدیک داشت .
---
۲. **فناوری‌های دوگانه (صنعتی-دفاعی)**
- **شرکت آذر افروز سعید**:
این شرکت به‌رغم فعالیت ظاهری در حوزه پتروشیمی و ساخت مخازن فلزی، به‌عنوان پوششی برای پروژه‌های دفاعی عمل می‌کرد. نوآوری اصلی برجی، توسعه **تکنیک‌های انفجاری برای ساخت مخازن کروی** بود که هم در صنایع نفت کاربرد داشت و هم برای تحقیقات هسته‌ای استفاده می‌شد .
- **تحقیقات روی مواد پیشرفته**:
مطالعات او روی **نانوکامپوزیت‌ها** و **مواد مقاوم در برابر ضربه**، پایه‌ای برای ساخت پوشش‌های محافظ در تجهیزات نظامی و صنعتی بود. برای مثال، پژوهش‌هایش روی پوشش‌های **الکترولس نیکل-فسفر** با افزودن نانوالماس، سختی و مقاومت سایشی مواد را تا ۴۰٪ افزایش می‌داد .
---
۳. **مقالات و پژوهش‌های علمی**
برجی تحقیقات خود را در قالب مقالات معتبر منتشر کرد که عمدتاً بر **بهینه‌سازی مواد صنعتی و دفاعی** متمرکز بودند:
- **بررسی تأثیر نانوالماس و عملیات حرارتی بر پوشش‌های نانوکامپوزیتی نیکل-فسفر** (۱۳۹۵): بهبود مقاومت سایشی برای استفاده در مخازن تحت فشار .
- **مطالعه ریزساختار کامپوزیت‌های Al/SiCp** (۱۳۹۳): تحلیل رفتار این مواد در شرایط انفجار و دمای بالا .
- **تأثیر روش‌های فعال‌سازی بر ریزساختار مواد تفجوشی شده** (۱۳۹۳): کاربرد در تولید چاشنی‌های با واکنش‌پذیری کنترل‌شده .
---
۴. **همکاری‌های بین‌المللی و انتقال دانش**
- **همکاری با متخصصان اوکراینی**:
همکاری با **ویاچسلاو دانیلنکو** و **ولادیمیر پادالکو** در طراحی محفظه‌های انفجاری پیشرفته که منجر به تسریع پروژه‌های شبیه‌سازی هسته‌ای شد .
- **تربیت نسل جدید پژوهشگران**:
به‌عنوان عضو هیئت علمی **دانشگاه صنعتی مالک اشتر**، بر انتقال دانش به دانشجویان تأکید داشت و پروژه‌های مشترکی با محققانی مانند **عبدالرضا سلطانی‌پور** (متخصص مواد) اجرا کرد .
---
۵. **تحریم‌ها و چالش‌های امنیتی**
- **تحریم توسط آمریکا** (اسفند ۱۳۹۷/مارس ۲۰۱۹):
وزارت خزانه داری آمریکا به دلیل نقش او در توسعه فناوری‌های موشکی و هسته‌ای، وی را تحریم کرد. این تحریم‌ها شرکت‌های تحت مدیریتش مانند **آذر افروز سعید** را نیز هدف قرار داد .
- **فعالیت‌های پوششی**:
به دلیل محرمانه‌بودن تحقیقات دفاعی، برجی از حضور در شبکه‌های اجتماعی پرهیز می‌کرد و جزئیات زندگی شخصی‌اش کمتر افشا می‌شد. حتی عکس‌های او در وبسایت شرکت‌هایش نیز حذف شده بود .
---
جدول خلاصه حوزه‌های تحقیقاتی و دستاوردها
| **حوزه تحقیقاتی** | **دستاوردهای کلیدی** | **منبع** |
|--------------------------|---------------------------------------------------------------------------------------|---------------|
| **فناوری‌های انفجاری** | توسعه چاشنی‌های EBW و MPI برای دقت بالای انفجار | |
| **مهندسی مواد** | ساخت نانوکامپوزیت‌های مقاوم در برابر ضربه و دماهای بالا | |
| **شبیه‌سازی هسته‌ای** | طراحی محفظه‌های تست انفجار در پروژه آماد (مرکز پارچین) | |
| **فناوری‌های دوگانه** | ابداع روش انفجار کنترل‌شده برای ساخت مخازن کروی با کاربرد صنعتی و نظامی | |
| **تحقیقات آکادمیک** | انتشار مقالات در زمینه نانوکامپوزیت‌ها و تربیت دانشجویان در دانشگاه مالک اشتر | |
---
نتیجه‌گیری: میراث علمی و چالش‌های پیش‌رو
تحقیقات برجی در مرز **علم، صنعت و دفاع** قرار داشت و اغلب با **چالش‌های امنیتی** همراه بود. اگرچه شهادت او ضربه‌ای به برنامه‌های استراتژیک ایران وارد کرد، اما زیرساخت‌های علمی‌ای که ایجاد کرد (مانند شرکت‌های مهندسی و مراکز تحقیقاتی) و نسل پژوهشگرانی که تربیت نمود، تضمین‌کننده تداوم مسیر پیشرفت فناوری‌های بومی ایران است . پروژه‌های ناتمام او اکنون توسط دانشمندانی ادامه می‌یابد که بر **خوداتکایی علمی** تأکید دارند.
در این بخش، اطلاعات خانوادگی دکتر سعید برجی به‌طور کامل بر اساس منابع معتبر ارائه می‌شود. توجه داشته باشید که به دلایل امنیتی و محرمانه‌بودن فعالیت‌های ایشان، برخی جزئیات محدود است:
**وضعیت تأهل و همسر**
- **همسر**: **منصوره عالیخانی**
ایشان هنرمند نقاش بودند و در تاریخ **۲۳ خرداد ۱۴۰۴** به‌همراه دکتر برجی در حملهٔ هوایی اسرائیل به شهادت رسیدند. این واقعه در منابع متعدد تأیید شده است و نشان‌دهندهٔ همراهی ایشان تا آخرین لحظات زندگی است .
- فعالیت هنری منصوره عالیخانی عمدتاً در حوزهٔ نقاشی کلاسیک و معاصر متمرکز بود، اما جزئیات بیشتری از آثارش در دسترس نیست.
**فرزندان**
- اطلاعات دقیقی دربارهٔ **تعداد یا وضعیت فرزندان** دکتر برجی در هیچ‌یک از منابع منتشرشده وجود ندارد. این احتمالاً به دلیل **ملاحظات امنیتی** یا تمایل خانواده به حفظ حریم خصوصی بوده است .
**خانواده و پیشینه**
- **محل تولد**:
منابع در این زمینه اختلاف دارند:
- اکثر منابع (از جمله مصاحبه‌های رسمی) تولد او را در **احمدآباد آبادان** ثبت کرده‌اند .
- یک منبع معدود (انجمن مفاخر استان فارس) ادعا می‌کند ایشان متولد **کازرون** بوده‌اند .
این تناقض احتمالاً ناشی از محرمانه‌بودن اطلاعات زندگی شخصی اوست.
- **خانوادهٔ شهید**:
پس از شهادت، نمایندگان مقام معظم رهبری (از جمله **حجت‌الاسلام محسن قمی**) با بازماندگان خانواده دیدار و از خدمات ایشان تقدیر کردند. این دیدارها نشان‌دهندهٔ **اهمیت ملیِ نقش دکتر برجی** است .
**عکس‌های خانوادگی**
- برخی منابع به انتشار **عکس‌های شخصی و خانوادگی** دکتر برجی و همسرش اشاره کرده‌اند، اما دسترسی عمومی به این تصاویر محدود است. رسانه‌هایی مانند "نم نمک" مدعی دسترسی به چنین آرشیوی هستند .
### جدول خلاصه اطلاعات خانوادگی
| **موضوع** | **جزئیات** | **منبع** |
|------------------|----------------------------------------------------------------------------|------------|
| **همسر** | منصوره عالیخانی (هنرمند نقاش)، به‌همراه وی شهید شد | |
| **فرزندان** | اطلاعاتی در منابع موجود نیست | |
| **محل تولد** | آبادان (اکثر منابع) کازرون (یک منبع) | |
| **پیامدهای شهادت** | دیدار نمایندگان رهبری با خانواده جهت تقدیر | |
**ملاحظات امنیتی**
- به‌دلیل نقش محوری دکتر برجی در پروژه‌های حساس دفاعی، جزئیات زندگی شخصی او **عمداً کمرنگ** نگه‌داشته می‌شد. حتی عکس‌های او در وبسایت شرکت‌های تحت مدیریتش (مانند آذر افروز سعید) حذف شده بود .
- خانوادهٔ وی نیز پس از شهادت، مصاحبه‌های عمومی محدودی انجام داده‌اند که احتمالاً تحت سیاست‌های امنیتی است.
