احمدرضا ذوالفقاری داریانی (۱۳۳۸–۱۴۰۴) یکی از دانشمندان برجسته هسته‌ای ایران و استاد دانشگاه شهید بهشتی بود که در جریان حملات اسرائیل به ایران در خرداد ۱۴۰۴ به شهادت رسید. در زیر خلاصه‌ای از زندگی، فعالیت‌ها و شهادت او ارائه شده است:
### زندگی و تحصیلات
- **تولد**: ۵ آذر ۱۳۳۸ در تهران (برخی منابع زادگاه او را شهر دریان در آذربایجان شرقی ذکر کرده‌اند) .
- **تحصیلات**: دکترای مهندسی مکانیک هسته‌ای از امپریال کالج لندن .
### فعالیت‌های علمی و اجرایی
- **استاد دانشگاه شهید بهشتی**: از سال ۱۳۷۸ در دانشکده مهندسی هسته‌ای این دانشگاه مشغول به تدریس و پژوهش بود .
- **ریاست دانشکده مهندسی هسته‌ای**: پیش از شهادت، ریاست این دانشکده را بر عهده داشت .
- **معاون پشتیبانی دانشگاه شهید بهشتی**: از آذر ۱۴۰۰ تا زمان شهادت در این سمت فعالیت می‌کرد .
- **نقش در پروژه‌های هسته‌ای ایران**: از فعالان کلیدی در توسعه فناوری هسته‌ای ایران و بومی‌سازی دانش فنی این حوزه بود .
- **مدیرمسئول نشریه «فناوری و انرژی هسته‌ای»**: این نشریه الکترونیکی را مدیریت می‌کرد .
### شهادت و خانواده
- **تاریخ شهادت**: ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ در حمله هوایی اسرائیل به منزل مسکونی‌اش در تهران .
- **همراهان شهید**: همسرش مهناز موسایی و فرزندش محمد نیز در این حمله به شهادت رسیدند .
- **پیکر**: جستجو برای یافتن پیکر او تا ساعاتی پس از حمله ادامه داشت .
### ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی
- **تواضع و ساده‌زیستی**: با وجود جایگاه علمی بالا، فردی متواضع و مردمی بود .
- **تعهد به میهن**: علیرغم تحصیل در خارج، به ایران بازگشت و در خدمت به کشور تلاش کرد .
- **خانواده ایثارگر**: برادر کوچکترش، محمد ذوالفقاری، در سال‌های اول انقلاب توسط منافقین ترور شده بود .
### یادبود و میراث
- **مراسم یادبود**: در ۲۶ تیر ۱۴۰۴ در مسجد جامع داریان برگزار شد .
- **ثبت در تاریخ**: به عنوان نماد مقاومت علمی ایران و یکی از شهدای هسته‌ای کشور شناخته می‌شود .
تحقیقات شهید دکتر احمدرضا ذوالفقاری داریانی به‌عنوان دانشمند برجسته هسته‌ای ایران، در زمینه‌های راهبردی انرژی هسته‌ای، ایمنی رآکتورها و توسعه فناوری‌های بومی متمرکز بود. در ادامه مهم‌ترین جنبه‌های تحقیقاتی ایشان به‌تفکیک حوزه‌های تخصصی ارائه می‌شود:
۱. **زمینه‌های اصلی تحقیقاتی**
- **بهینه‌سازی نیروگاه‌های هسته‌ای**: طراحی سیستم‌های یکپارچه تولید انرژی و آب‌شیرین‌کن با استفاده از الگوریتم‌های هوشمند (شبکه عصبی مصنوعی و الگوریتم جستجوی گرانشی) برای نیروگاه سیکل ترکیبی کرمان .
- **ایمنی پرتوها**: توسعه بتن‌های سنگین حاوی سرباره سرب برای جذب پرتوهای گاما و افزایش ایمنی راکتورها .
- **مدلسازی رفتار سوخت هسته‌ای**: تحلیل رفتار ترمومکانیکی میله‌های سوخت **UO₂** در شرایط پایدار با روش المان محدود .
- **کنترل حوادث هسته‌ای**: طراحی سیستم‌های طیف‌سنج جرمی برای شناسایی مواد پرتوزا و مدیریت انتشار آلاینده‌ها با نرم‌افزار **AERMOD** .
---
۲. **فناوری‌های توسعه‌یافته**
- **شیلدینگ پرتوی**: ساخت بتن‌های ویژه با مقاومت مکانیکی بالا برای محافظت از پرسنل و تجهیزات در برابر پرتوها .
- **سیستم‌های تشخیصی**: طراحی چشمه یونی برخورد الکترون برای طیف‌سنج‌های جرمی جهت پایش لحظه‌ای مواد پرتوزا .
- **مدلسازی نوترون**: حل معادله انتشار نوترون با توابع پایه شعاعی **(RBF)** در فضای دکارتی، بهبود دقت شبیه‌سازی راکتورها .
---
۳. **مقالات و نوآوری‌های شاخص**
برخی از مقالات کلیدی ایشان که در مجلات معتبر منتشر شده‌اند :
| عنوان مقاله | سال انتشار | نوآوری کلیدی |
|-------------|------------|--------------|
| **بهینه‌سازی اتصال آب‌شیرین‌کن به نیروگاه کرمان** | ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) | ترکیب شبکه عصبی و الگوریتم گرانشی برای افزایش راندمان انرژی |
| **حفاظت در برابر اشعه گاما با بتن سنگین** | ۱۳۹۴ (۲۰۱۵) | استفاده از سرباره سرب به‌جای مواد وارداتی |
| **تحلیل رفتار میله سوخت UO₂** | ۱۴۰۰ (۲۰۲۱) | پیش‌بینی شکست سوخت در شرایط فشار بالا |
| **طراحی سیستم کنترل چشمه یونی** | ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) | دقت بالا در شناسایی ایزوتوپ‌های ناپایدار |
---
۴. **نقش در پروژه‌های ملی و آموزش نیروها**
- **پروژه‌های راهبردی**: مشارکت در کمیته‌های تخصصی صنعت هسته‌ای برای بومی‌سازی غنی‌سازی اورانیوم و توسعه سانتریفیوژهای گازی .
- **تربیت نیروی متخصص**: راهنمایی بیش از ۱۰ پایان‌نامه در زمینه ایمنی هسته‌ای و بهینه‌سازی راکتورها .
- **اتصال دانشگاه به صنعت**: ایجاد پل ارتباطی بین پژوهش‌های آکادمیک و نیازهای عملیاتی سازمان انرژی اتمی .
---
۵. **میراث علمی و جایگاه بین‌المللی**
- **نشریه فناوری و انرژی هسته‌ای**: تأسیس و مدیریت این نشریه به‌عنوان اولین پلتفرم تخصصی انتشار پژوهش‌های هسته‌ای در ایران .
- **همکاری با دانشمندان جهانی**: انتشار مقالات مشترک با محققانی از امپریال کالج لندن (محل تحصیل ایشان) .
- **الهام‌بخشی به نسل جدید**: پیوند علم با آرمان‌های ملی در قالب تربیت دانشجویان متعهد .
شهادت دکتر ذوالفقاری خللی در تداوم تحقیقاتش ایجاد نکرد؛ بلکه مسیر او توسط شاگردانش ادامه یافته و پروژه‌هایی مانند **بهینه‌سازی نیروگاه بوشهر** با الهام از پژوهش‌های ایشان پیش می‌رود.
زندگی خانوادگی شهید احمدرضا ذوالفقاری داریانی، نمادی از ایثار، سادگی و وفاداری به ارزش‌های انقلابی بود. بر اساس اطلاعات مستند از منابع معتبر، جزئیات زندگی خانوادگی او به شرح زیر است:
۱. **هسته اصلی خانواده**
- **همسر**: شهیده **مهناز موسایی**، بانویی مؤمن و ساده‌زیست که همواره همراه و پشتیبان فعالیت‌های علمی و انقلابی شهید ذوالفقاری بود. او حتی در لحظه شهادت نیز چادر نماز بر سر داشت و این نماد مظلومیت و ایمان عمیق این خانواده بود .
- **فرزند**: **محمد ذوالفقاری**، که همراه پدر و مادرش در حمله ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ به شهادت رسید. جزئیات بیشتری درباره سن یا تحصیلات او در منابع موجود نیست، اما شهادت همزمان این سه نفر، نشان‌دهنده انسجام خانوادگی آن‌ها تا آخرین لحظات حیات است .
۲. **سبک زندگی و خانه علم و ایمان**
منزل مسکونی شهید ذوالفقاری در تهران، نه‌تنها محل سکونت، بلکه **مرکز تربیت و تعالی** بود:
- **ساده‌زیستی**: با وجود جایگاه علمی بالا، زندگی آن‌ها فاقد هرگونه تجملات بود. همسر شهید با همان چادر ساده نماز، در مراسم‌های مختلف شرکت می‌کرد .
- **روحیه معنوی**: حضور مستمر در نماز جمعه، پایبندی به شعائر دینی و رفتارهای مبتنی بر اخلاق اسلامی، از ویژگی‌های بارز این خانواده ذکر شده است .
- **تخریب خانه پس از حمله**: بر اثر شدت انفجار در حمله هوایی اسرائیل، مبلمان منزل آن‌ها تا ۱۶۰ متر دورتر پرتاب شد و به درختان مجتمع‌های اطراف اصابت کرد که نشان‌دهنده قدرت ویرانگر این حمله بود .
۳. **پیشینه ایثارگری خانواده**
خانواده ذوالفقاری **سابقه‌ای طولانی در جهاد و شهادت** داشتند:
- **شهادت برادر**: برادر کوچک‌تر احمدرضا، **شهید محمد ذوالفقاری**، در نخستین سال‌های انقلاب توسط گروهک‌های منافقین در سیستان و بلوچستان ترور شد. او هنگام خدمت‌رسانی به محرومان منطقه به شهادت رسید و پیکرش در تهران دفن شد .
- **سکوت در برابر رنج**: شهید ذوالفقاری هرگز از این پیشینه برای خودنمایی استفاده نکرد و با وجود درد از دست دادن برادر، مسیر جهاد علمی را در سکوت ادامه داد .
۴. **مراسم تشییع و خاکسپاری**
پیکر شهید ذوالفقاری به‌همراه همسر و فرزندش:
- **تشییع در حرم امامزاده صالح**: آن‌ها در کنار **سردار شهید بهنام شهریاری** (از فرماندهان نیروی قدس سپاه) در صحن این حرم تشییع و دفن شدند .
- **مراسم یادبود**: در ۲۶ تیر ۱۴۰۴ در **مسجد جامع داریان** (زادگاه اصلی شهید در آذربایجان شرقی) برگزار شد .
۵. **میراث خانوادگی: نماد مقاومت سه‌نسلی**
خانواده ذوالفقاری امروز به‌عنوان **الگوی ایثار چندنسلی** شناخته می‌شوند:
- **نسل اول**: شهادت برادر (محمد) در دهه ۶۰.
- **نسل دوم**: شهادت احمدرضا، همسر و فرزندش در ۱۴۰۴.
- **ثبت در تاریخ**: این خانواده به‌عنوان "خانواده سه‌نسلی شهید" در تاریخ مقاومت علمی و جهادی ایران ماندگار شده‌اند .
شهادت جمعی این خانواده، نه‌تنها پایان راه آن‌ها نبود، بلکه نمادی زنده از پیوند ناگسستنی **علم، ایمان و ایثار** در فرهنگ ایرانی-اسلامی شد. ب
