در منابع اسلامی، به‌ویژه در روایات شیعه، سید علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود از زبان امامان معصوم (ع) نشانه‌هایی از ظهور امام مهدی (عج) را ذکر کرده است. اما در بین این منابع، شخصیتی به نام کورانی که بیشتر به عنوان علامه محمدعلی کورانی عاملی شناخته می‌شود، در دوران معاصر پژوهش‌های گسترده‌ای درباره علائم ظهور داشته و کتاب‌هایی مانند:
    •    “عصر الظهور”
    •    “معجم أحاديث الإمام المهدي”
    •    “الممهدون للمهدي”

را تألیف کرده است. ایشان با استفاده از احادیث اهل‌بیت، به بررسی علائم پیش از ظهور پرداخته است.

مهم‌ترین علائم ظهور از نگاه علامه کورانی (بر اساس احادیث):
    1.    ظهور سفیانی
شخصیتی ستمگر از نسل ابوسفیان که از شام (احتمالاً سوریه) خروج می‌کند و به فساد، کشتار و جنگ می‌پردازد.
    2.    خروج یمانی
مردی از یمن که به حق دعوت می‌کند و مورد تأیید امام زمان (عج) است. ظهور او هم‌زمان با سفیانی است.
    3.    صیحه آسمانی (ندای آسمانی)
صدایی در آسمان که در شب بیست و سوم ماه رمضان شنیده می‌شود و مردم را به سوی حق (امام مهدی عج) دعوت می‌کند. همگان آن را به زبان خود می‌شنوند.
    4.    قتل نفس زکیه
شخصی پاک و بی‌گناه از نسل پیامبر که در مسجدالحرام بین رکن و مقام به دست دشمنان امام کشته می‌شود. این اتفاق چند روز پیش از ظهور رخ می‌دهد.
    5.    فرو رفتن لشکر سفیانی در بیداء
لشکر سفیانی که به سمت مکه می‌رود، در سرزمین بیداء (بین مدینه و مکه) در زمین فرو می‌رود و نابود می‌شود.
    6.    اختلاف بین بنی‌عباس و بروز فتنه‌های منطقه‌ای
مانند درگیری‌های بین‌المللی و جنگ‌های داخلی در شام، عراق، و حجاز.
    7.    پرچم‌های سیاه از خراسان
گروهی از مشرق‌زمین (ایران و اطراف) که با پرچم‌های سیاه قیام می‌کنند و به سوی کوفه حرکت می‌کنند.
    8.    خرابی در شام و عراق
ناامنی، جنگ، و آشفتگی گسترده در این مناطق پیش از ظهور.

⸻

نکته مهم:

علامه کورانی تأکید دارد که بسیاری از این علائم قطعی هستند و در احادیث با عنوان پنج نشانه حتمی ظهور آمده‌اند:
    •    سفیانی
    •    یمانی
    •    صیحه آسمانی
    •    قتل نفس زکیه
    •    خسف بیداء

⸻

محتوای کتاب «عصر الظهور» از علامه محمدعلی کورانی که یکی از جامع‌ترین منابع در زمینه‌ی علائم ظهور امام مهدی (عج) هست. این کتاب رو نویسنده با اتکا به صدها روایت شیعه و سنی، به‌ویژه از منابعی مثل کافی، غیبت نعمانی، بحارالانوار، فتن ابن حماد، و دلائل الامامة تنظیم کرده.

⸻

 دسته‌بندی علائم ظهور در کتاب عصر الظهور:

 1. علائم سیاسی و اجتماعی
    •    آشوب گسترده در جهان اسلام: به‌خصوص در عراق، شام، حجاز، و ایران.
    •    فروپاشی دولت‌ها و پادشاهی‌ها: روایت‌هایی از زوال حکومت بنی‌عباس و فتنه‌هایی در عربستان (مکّه و مدینه).
    •    نبود امنیت جهانی: جنگ‌ها، درگیری‌های مذهبی، قتل‌عام‌های بی‌سابقه و شکاف‌های اجتماعی.

 2. علائم آسمانی و طبیعی
    •    صیحه آسمانی (ندای جبرئیل) در ماه رمضان: صدایی که همگان آن را به زبان خود می‌شنوند و می‌گوید: «ألا إنّ الحق مع علي و شيعته» (بدانید که حق با علی و شیعیان اوست).
    •    کسوف و خسوف در زمان‌های غیرعادی (خلاف عادت)، مانند کسوف وسط ماه رمضان یا خسوف اول ماه.
    •    زلزله‌ها و تغییرات اقلیمی شدید در مناطق خاصی مثل شام، عراق و حجاز.

 3. علائم شخصی (پدیدار شدن شخصیت‌های کلیدی)
    •    سفیانی: دشمن خون‌خوار اهل بیت که از شام قیام می‌کند.
    •    یمانی: مردی از یمن که با امام زمان (عج) هم‌پیمان است. پرچم او را «هدایت‌گرترین پرچم‌ها» می‌دانند.
    •    خراسانی: از ایران قیام می‌کند و در کوفه با امام متحد می‌شود.
    •    نفس زکیه: فرستاده امام به مکّه که مظلومانه کشته می‌شود، و شهادتش یکی از علائم حتمی ظهور است.

⸻

 پنج نشانه حتمی ظهور (بر اساس حدیث امام صادق ع):

امام صادق (ع) فرمودند:

«پیش از قیام قائم (عج) پنج نشانه‌ی حتمی است: سفیانی، یمانی، صیحه آسمانی، کشته شدن نفس زکیه، و فرو رفتن زمین بیداء.»

 (بحارالانوار، ج 52، ص 204)

⸻

 برخی مکان‌های کلیدی در علائم ظهور:
    •    کوفه: مقر اصلی حکومت امام زمان (عج) خواهد شد.
    •    مکّه: محل بیعت مردم با امام، و شهادت نفس زکیه.
    •    بیداء: منطقه‌ای بین مکه و مدینه که لشکر سفیانی در آن فرو می‌رود.
    •    شام (سوریه): خاستگاه فتنه سفیانی.
    •    خراسان (ایران): آغاز قیام پرچم‌های سیاه.

⸻

 زمان تقریبی وقوع علائم:

در روایات آمده که این علائم به‌صورت متراکم و نزدیک به ظهور رخ می‌دهند. مثلاً:
    •    صیحه آسمانی در رمضان،
    •    قتل نفس زکیه در ذی‌حجه،
    •    ظهور امام (عج) در محرم.

⸻

 نتیجه‌گیری:

علامه کورانی، برخلاف بعضی برداشت‌های سطحی یا نمادین از علائم ظهور، تأکید دارد که این علائم واقعی و تاریخی هستند، نه صرفاً رمزی یا تمثیلی. ایشان عقیده دارد بسیاری از این وقایع ممکن است در عصر ما در حال شکل‌گیری باشند.

⸻

 به صورت گام‌به‌گام و دقیق‌تر، یک ترتیب زمانی تقریبی برای علائم ظهور بر پایه کتاب عصر الظهور علامه کورانی و سایر احادیث شیعه ارائه می‌دهم. این ترتیب برای فهم بهتر روند وقایع قبل از ظهور امام مهدی (عج) بسیار مفید است.

⸻

 جدول زمانی علائم ظهور (بر اساس روایات)

 مرحله اول: فتنه‌های عمومی و تزلزل حکومت‌ها
    1.    اختلاف و درگیری در شام (سوریه امروزی)
    •    جنگ داخلی، مرگ حاکمان، آشفتگی سیاسی
    •    روایت دارد که شام سه پرچم خواهد داشت (سفیانی، اصهب، ابقع)
    2.    فتنه و ناامنی در عراق
    •    آشوب‌های گسترده، دخالت بیگانگان، قتل‌عام در نجف و کربلا
    •    ورود نیروهای خارجی و درگیری‌های مذهبی شدید
    3.    آشفتگی در حجاز (عربستان)
    •    مرگ پادشاه عربستان (در برخی روایات: عبدالله)
    •    اختلاف در جانشینی و آغاز هرج‌ومرج
    •    در روایت آمده: “در حجاز اختلافی در مرگ حاکمی رخ می‌دهد، و این اختلاف تا ظهور کشیده می‌شود.”

⸻

مرحله دوم: بروز علائم خاص و آشکار
    4.    ظهور سفیانی (از شام)
    •    مردی با دشمنی علنی نسبت به اهل‌بیت
    •    فتح عراق، کشتار شیعیان، لشکرکشی به حجاز
    5.    قیام یمانی (از یمن)
    •    دعوت به حق، پرچم هدایت، هم‌پیمان امام
    •    در روایت آمده: “فرمان یمانی را بشنوید و از او پیروی کنید، چرا که پرچم او پرچم هدایت است.”
    6.    قیام خراسانی (از ایران)
    •    مردی از خراسان که با سپاه سیاه به سوی کوفه حرکت می‌کند
    7.    صیحه آسمانی (شب 23 ماه رمضان)
    •    صدایی که از آسمان شنیده می‌شود: “ألا إنّ الحق مع علي و شيعته”
    •    همراه با صدای شیطانی (ندای دوم) برای گمراهی مردم

⸻

 مرحله سوم: نزدیک‌ترین علائم به ظهور
    8.    قتل نفس زکیه
    •    جوانی پاک از خاندان پیامبر که نماینده‌ی امام است
    •    در مسجدالحرام و بین رکن و مقام کشته می‌شود
    •    تنها 15 شب قبل از ظهور این اتفاق می‌افتد
    9.    خسف بیداء (فرو رفتن لشکر سفیانی در زمین)
    •    هنگامی که لشکر سفیانی برای جنگ با امام به سوی مکه می‌رود
    •    در منطقه بیداء (بین مدینه و مکه) به امر الهی در زمین فرو می‌رود

⸻

مرحله چهارم: ظهور امام مهدی (عج)
    10.    ظهور در کنار کعبه (روز عاشورا، دهم محرم)

    •    امام مهدی (عج) در کنار کعبه، بین رکن و مقام، پشت به کعبه ایستاده و مردم را به بیعت فرا می‌خواند
    •    313 یار خاص از سراسر جهان به او می‌پیوندند

    11.    بیعت مردم مکه و سپس مدینه و کوفه

    •    امام به کوفه نقل مکان می‌کند و حکومت جهانی عدل را آغاز می‌کند

⸻

نقشه مکانی وقایع مهم:

منطقه    وقایع اصلی
شام    قیام سفیانی، جنگ داخلی، آشفتگی مذهبی
عراق    جنگ و درگیری، ورود سفیانی، استقرار دولت مهدوی
یمن    قیام یمانی، دعوت به حق
خراسان (ایران)    قیام پرچم‌های سیاه، همراهی با امام
حجاز (مکه و مدینه)    قتل نفس زکیه، ظهور امام، خسف بیداء

⸻

 نتیجه نهایی:

علامه کورانی تأکید دارد که بسیاری از این علائم در حال تحقق یا در آستانه‌ی تحقق هستند. او معتقد است که هم‌زمانی قیام‌ها، آشوب‌ها، و تغییرات در خاورمیانه (به‌ویژه بعد از دهه 2010 میلادی)، شباهت زیادی به روایات مربوط به دوره قبل از ظهور دارد.

⸻

در قرآن به طور صریح و مستقیم زمان ظهور امام مهدی (عج) بیان نشده است. اما برخی مفسران و اهل تحقیق معتقدند که نشانه‌هایی، اشارات و رمزهایی درباره‌ی ظهور و حوادث آخرالزمان در آیات قرآن وجود دارد.

اکنون بررسی دقیق‌تری می‌کنیم:

⸻

 1. آیا زمان دقیق ظهور در قرآن آمده؟

 خیر، زمان دقیق ظهور در قرآن مشخص نشده و طبق احادیث، زمان آن از اسرار الهی است که فقط خداوند از آن آگاه است:

“يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي”
(سوره اعراف، آیه 187)

این آیه درباره قیامت است، ولی بسیاری از مفسران شیعه و سنی معتقدند ظهور امام مهدی هم بخشی از “ساعت” (واقعه بزرگ آخرالزمان) است و زمان آن نیز فقط نزد خداوند محفوظ است.

⸻

 2. آیا اشاره‌ها یا کدهایی درباره ظهور در قرآن هست؟

 بله. بسیاری از مفسران و عالمان شیعه (از جمله علامه طباطبایی، علامه کورانی، و دیگران) آیات متعددی را به ظهور امام مهدی (عج) و وقایع مربوط به آن نسبت داده‌اند.

نمونه‌هایی از این آیات:

 آیه 105 سوره انبیاء:

وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ

«ما در زبور، بعد از ذکر (تورات)، نوشتیم که زمین را بندگان شایسته‌ام به ارث خواهند برد.»

طبق بسیاری از احادیث، این آیه به ظهور امام مهدی (عج) و حکومت جهانی صالحان اشاره دارد.

⸻

 آیه 5 سوره قصص:

وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ

«و ما خواستیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان قرار دهیم.»

 مفسران شیعه این آیه را از وعده‌های الهی برای نصرت نهایی اهل‌بیت (ع) و قیام قائم آل محمد (عج) می‌دانند.

⸻

 3. ادعای رمزگشایی از زمان ظهور در قرآن؟

برخی نویسندگان معاصر (در فضای مجازی یا کتاب‌های غیرمعتبر) ادعا کرده‌اند که:
    •    با استفاده از اعداد، ابجد، محاسبات نجومی یا آیات خاص می‌توان تاریخ ظهور را پیش‌بینی کرد.
    •    مثلاً با تفسیر خاص از “ولقد كتبنا في الزبور…” یا با عددسازی از آیاتی مانند “سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا…”، سال ظهور را استخراج کرده‌اند.

 اما این ادعاها در منابع معتبر علمی و حدیثی پذیرفته نشده‌اند و حتی در روایات آمده:

«کذب الوقاتون»
«دروغ می‌گویند کسانی که برای ظهور وقت تعیین می‌کنند.»
 (کمال‌الدین، شیخ صدوق)

⸻

 4. نظر علامه کورانی درباره زمان ظهور در قرآن

علامه کورانی در کتاب “عصر الظهور” اشاره می‌کند که:
    •    آیات متعددی به فضای پیش از ظهور، سنت‌های الهی، و وعده‌ی حکومت صالحان اشاره دارد.
    •    اما زمان مشخص ظهور نه در قرآن آمده و نه در روایات معصومین اجازه بیان آن داده شده.
    •    او تأکید می‌کند که وظیفه ما آماده‌سازی و شناخت علائم ظهور است، نه تعیین وقت.

⸻

جمع‌بندی:

موضوع    پاسخ
آیا زمان دقیق ظهور در قرآن آمده؟     نه، بلکه از اسرار الهی است.
آیا اشاراتی به ظهور هست؟     بله، در آیات مربوط به وعده حکومت صالحان، وراثت زمین و نصرت مستضعفان.
آیا تعیین‌کنندگان وقت معتبرند؟     خیر، طبق احادیث، این کار ممنوع است.
وظیفه ما چیست؟    شناخت علائم، آمادگی، و پیروی از حق در دوران فتنه.

⸻

مجموعه‌ای از آیات قرآن که به باور بسیاری از مفسران شیعه، با موضوع ظهور امام مهدی (عج) مرتبط هستند را با ترجمه، تحلیل کوتاه، و تفسیر از نگاه مکتب اهل‌بیت (ع) به شرح زیر است.

⸻

 آیات مرتبط با ظهور امام مهدی (عج) در قرآن

⸻

1. سوره انبیاء – آیه 105

“وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ”

ترجمه:
ما در زبور، پس از ذکر (تورات)، نوشتیم که: زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد.

تفسیر:
این آیه از وعده حتمی خداوند برای استقرار حکومت صالحان بر زمین خبر می‌دهد. در احادیث اهل‌بیت (ع) آمده که مصداق این صالحان، یاران و پیروان حضرت مهدی (عج) هستند که حکومت جهانی عدل را بنا می‌نهند.

⸻

2. سوره قصص – آیه 5

“وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ، وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً، وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ”

ترجمه:
و ما اراده کرده‌ایم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان قرار دهیم و وارثان زمین سازیم.

تفسیر:
اهل‌بیت (ع) در روایات فرمودند که این آیه درباره ظهور امام مهدی (عج) است، که مستضعفان واقعی را به حکومت می‌رساند و نظام عدل الهی را محقق می‌کند.

⸻

3. سوره نور – آیه 55

“وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ…”

ترجمه:
خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند وعده داده که آنان را حاکمان زمین قرار خواهد داد…

تفسیر:
در بسیاری از تفاسیر آمده که این آیه ناظر به حکومت جهانی امام مهدی (عج) است، که وعده‌ی الهی برای وراثت صالحان را محقق می‌کند.

⸻

4. سوره توبه – آیه 33

“هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ…”

ترجمه:
او کسی است که پیامبر خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ادیان پیروز گرداند، هرچند مشرکان نپسندند.

تفسیر:
پیروزی نهایی اسلام بر تمام مکاتب، در زمان ظهور امام مهدی (عج) محقق می‌شود. این آیه، نوید تحقق کامل دین اسلام در دوران ظهور را می‌دهد.

⸻

5. سوره اسراء – آیه 81

“وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ۚ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا”

ترجمه:
بگو: حق آمد و باطل نابود شد، بی‌گمان باطل نابودشدنی است.

تفسیر:
در برخی احادیث آمده که ظهور امام زمان (عج) مصداق عالی این آیه است، زیرا با ظهور ایشان، باطل از صحنه زمین پاک خواهد شد.

⸻

 جمع‌بندی آیات

آیه    پیام کلیدی    ارتباط با ظهور
انبیاء 105    حکومت صالحان    استقرار حکومت مهدوی
قصص 5    نصرت مستضعفان    قیام امام مهدی برای رفع ظلم
نور 55    وعده جانشینی    حکومت جهانی عدل
توبه 33    غلبه دین اسلام    تحقق کامل دین در دوران ظهور
اسراء 81    نابودی باطل    ظهور حق با ظهور مهدی (عج)

⸻

 نکته نهایی:

 هیچ آیه‌ای در قرآن به‌طور صریح و با ذکر نام یا زمان ظهور امام مهدی (عج) نیامده، اما در قالب وعده‌های الهی، سنت‌های تاریخی، و اراده خداوند برای پیروزی حق بر باطل، قرآن زمینه‌ی مفهومی ظهور را فراهم کرده است.

 روایات اهل‌بیت (ع) به عنوان مفسران حقیقی قرآن، ما را به معنای باطنی این آیات و ارتباط‌شان با عصر ظهور راهنمایی کرده‌اند.

⸻

 حالا که عددگذاری در قرآن درباره زمان ظهور بررسی و رد شد، بیایید به جای آن، روش درست شناخت آیات مربوط به ظهور از نگاه اهل‌بیت (ع) را مرور کنیم. این روش به جای رمز و عدد، بر تفسیر صحیح و روایت معتبر استوار است.

⸻

 چگونه آیات قرآن با ظهور امام مهدی (عج) مرتبط‌اند؟

اهل‌بیت (ع) مفسران حقیقی قرآن هستند. بسیاری از آیات قرآن، معانی باطنی و آینده‌نگرانه دارند که تنها از طریق روایات اهل‌بیت معنا پیدا می‌کنند.

در ادامه، مجموعه‌ای از آیات همراه با روایت اهل‌بیت و تفسیر تطبیقی بر ظهور را ادامه می‌دهیم:

⸻

6. سوره صف – آیه 8 و 9

“یُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ”
“هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ…”

 تفسیر:
طبق احادیث فراوان از امام باقر و امام صادق (ع)، این آیه درباره‌ی ظهور امام مهدی (عج) است؛ زیرا تنها در دوران ظهور است که دین اسلام بر تمام ادیان غالب می‌شود.

⸻

7. سوره اسراء – آیه 104

“وَقُلْنَا مِن بَعْدِهِ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ اسْكُنُوا الْأَرْضَ، فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِيفًا”

 تفسیر:
در برخی روایات آمده که “وعد الآخرة” اشاره به عصر ظهور و قیامت صغری دارد که با آمدن امام زمان (عج)، اقوام پراکنده گرد هم خواهند آمد.

⸻

8. سوره نحل – آیه 36

“وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ…”

تفسیر تطبیقی:
طبق حدیثی از امام صادق (ع)، در آخرالزمان، قائم آل محمد (عج) می‌آید تا تمام طاغوت‌ها را براندازد و دین توحید را در سراسر زمین برقرار کند.

⸻

 هدف قرآن از پرداختن به ظهور چیست؟

در نگاه اهل‌بیت (ع)، قرآن آمده تا:
    •    راه حق و باطل را از هم جدا کند
    •    نوید پیروزی نهایی مؤمنان را بدهد
    •    امید را در دل مستضعفان زنده نگه دارد
    •    آینده را روشن و قابل انتظار معرفی کند

ظهور امام مهدی (عج)، نتیجه نهایی مسیر هدایت قرآنی است، و شناخت آن، بخشی از تدبر واقعی در قرآن است.

⸻

 منابع پیشنهادی برای مطالعه عمیق‌تر:

کتاب    نویسنده    توضیح
 عصر ظهور    علامه علی کورانی    جامع‌ترین کتاب درباره علائم ظهور (با روایات)
 معجم أحادیث الإمام المهدی (ع)    آیت‌الله لطف‌الله صافی    مرجع معتبر روایات شیعه درباره امام زمان
 تأویل الآیات الظاهرة    فیض کاشانی    تفسیر روایی شیعه، شامل اشاره‌های قرآنی به اهل‌بیت و ظهور
 المهدی في القرآن    محمد الصدر    تحلیل آیات قرآن درباره امام مهدی (عج)

⸻

 نتیجه نهایی:

موضوع    روش صحیح
شناخت آیات مرتبط با ظهور    فقط از طریق روایات اهل‌بیت (ع) و تفسیر معصومین
استفاده از عددگذاری یا ابجد    ممنوع و غیرمعتبر برای تعیین زمان ظهور
وظیفه ما    تدبر در قرآن، شناخت علائم، آماده‌سازی قلب و عمل