زندگی‌نامه **شهید دکتر فریدون عباسی دوانی**، دانشمند هسته‌ای و نماد مقاومت علمی ایران، با استناد به منابع معتبر به شرح زیر است:
---
۱. تولد و پیشینه خانوادگی
- **تاریخ تولد**: ۱۷ شهریور ۱۳۳۷ .
- **زادگاه**: آبادان، اما اصالتاً اهل روستای **دوان** در شهرستان کازرون (استان فارس) .
- **خانواده**: پدرش سید حسین عباسی، از مهاجران روستای دوان به خوزستان. خانواده‌ای مذهبی، مهمان‌نواز و پایبند به ارزش‌های اسلامی-ایرانی که در شکل‌گیری شخصیت او نقش اساسی داشتند .
---
۲. تحصیلات و مدارج علمی
- **کارشناسی**: فیزیک هسته‌ای از دانشگاه شیراز (۱۳۶۳) .
- **کارشناسی ارشد**: فیزیک هسته‌ای از دانشگاه فردوسی مشهد (۱۳۶۶) .
- **دکتری**:
- دکترای فیزیک هسته‌ای از دانشگاه شهید بهشتی .
- دکترای مهندسی هسته‌ای از دانشگاه صنعتی امیرکبیر (۱۳۸۱) .
- **تخصص**: جداسازی ایزوتوپ، فناوری لیزر، طراحی سخت‌افزارهای رآکتوری و نرم‌افزارهای محاسبات هسته‌ای .
---
### ⚔ ۳. فعالیت‌های انقلابی و نظامی
- **عضویت در سپاه**: از ابتدای انقلاب اسلامی (۱۳۵۷) به سپاه پاسداران پیوست .
- **دفاع مقدس**: حضور در **سه دوره** مختلف جنگ ایران و عراق:
- مسئول پشتیبانی لجستیکی **جهاد سازندگی استان فارس** در مناطق عملیاتی خوزستان .
- همکاری با شهید **محمد جهان‌آرا** و دیگر فرماندهان در عملیات‌های جنوب .
- نقش کلیدی در مهندسی جنگ، ساخت سنگرها، جاده‌های پشتیبانی و انتقال تجهیزات .
---
۴. فعالیت‌های علمی و دانشگاهی
- **هیئت علمی**: از سال ۱۳۷۲ در دانشکده فیزیک **دانشگاه امام حسین (ع)** وابسته به سپاه، و ریاست گروه فیزیک این دانشگاه .
- **طرح‌های پژوهشی**:
- طراحی دستگاه‌های پلاسمای کانونی و آشکارسازهای هسته‌ای .
- راه‌اندازی دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری «کاربرد پرتوها» در دانشگاه شهید بهشتی با همکاری **شهید مجید شهریاری** .
- **مقالات**: ارائه ۲۵ مقاله در کنفرانس‌های داخلی و خارجی و ۱۵ مقاله در مجلات علمی .
- **افتخارات**:
- **استاد نمونه کشوری** در سال ۱۳۸۶ توسط محمود احمدینژاد .
- عضو شورای مرکزی **انجمن هسته‌ای ایران** .
---
۵. مسئولیت‌های اجرایی و سیاسی
- **ریاست سازمان انرژی اتمی**: معاون رئیسجمهور و رئیس این سازمان از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ در دولت احمدینژاد .
- **نمایندگی مجلس**: نماینده مردم **کازرون و کوهچنار** در دوره یازدهم مجلس (۱۳۹۹–۱۴۰۳) و رئیس **کمیسیون انرژی** .
- **مدیریت صنعتی**: رئیس **هلدینگ صنعت آستان قدس رضوی** (شامل ۳۰ شرکت مانند شهاب خودرو، کمباین‌سازی ایران و کارخانه آبمیوه رضوی) .
- **کاندیداتوری ریاست‌جمهوری**: نامزدی در انتخابات ۱۴۰۰ با شعار «دولت نخبگانی؛ بازگشت به مردم» که صلاحیتش توسط شورای نگهبان تأیید نشد .
---
۶. ترور نافرجام و تحریم‌ها
- **ترور ۱۳۸۹**: در ۸ آذر ۱۳۸۹، همزمان با ترور شهید مجید شهریاری، هدف بمب‌گذاری مغناطیسی در میدان دانشجوی تهران قرار گرفت. با هوشیاری خود و همسرش (نزهت شبان‌آزاد) جان سالم به در برد، اما مجروح شد .
- **تحریم‌های بین‌المللی**: در سال ۱۳۸۶، نام او در **قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت** به عنوان «دانشمند ارشد وزارت دفاع» ثبت و مشمول تحریم شد. این تحریم در ۱۳۹۹ لغو گردید .
---
۷. شهادت و واکنش‌ها
- **تاریخ شهادت**: ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ (۱۳ ژوئن ۲۰۲۵) در حمله هوایی رژیم صهیونیستی به منزل مسکونی‌اش در تهران .
- **مراسم تشییع**: با حضور گسترده مردم در تهران و خاکسپاری در **امامزاده صالح تجریش** .
- **واکنش‌ها**:
- **رهبر انقلاب**: او را «دانشمند مجاهد» و «نماد مقاومت علمی» خواندند .
- **سپاه پاسداران**: شهادت او را «تداوم راه شهدای هسته‌ای» نامیدند و وعده «انتقام سخت» دادند .
- **مردم**: حضور میلیونی در مراسم تشییع و ترند شدن هشتگ‌هایی مانند #شهید_عباسی .
---
۸. زندگی شخصی
- **همسر**: **نزهت شبان‌آزاد**، نامزد انتخابات مجلس دوازدهم از حوزه هرمزگان .
- **ویژگی‌های اخلاقی**: مهمان‌نوازی (به‌ویژه در ماه رمضان)، ساده‌زیستی، و تأکید بر اخلاق اسلامی .
---
میراث و نقش تاریخی
شهید عباسی نماد **خودباوری علمی** و **مقاومت در برابر تحریم‌ها** بود. نقش او در توسعه فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، به‌ویژه در دوران تحریم‌های شدید، و تربیت نسل جدید دانشمندان، میراثی ماندگار است. شهادت او نه تنها پایان راه نبود، بلکه چراغی برای ادامه مسیر مقاومت علمی ایران شد .
> «قدرت بیان من به پای فصاحت کلام شهید نمیرسد... حالا خوشحالیم که سرانجام به هدف بلند خود دست یافته است.»
— **نزهت شبان‌آزاد**، همسر شهید عباسی .
در ادامه خلاصه‌ای از فعالیت‌های **شهید دکتر فریدون عباسی دوانی** در **سازمان انرژی اتمی ایران** ارائه می‌شود:
---
۱. **دوره مسئولیت و زمینه انتصاب**
- عباسی در **۲۴ بهمن ۱۳۸۹** توسط محمود احمدینژاد به سمت **معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی** منصوب شد و تا **۲۶ مرداد ۱۳۹۲** این مسئولیت را بر عهده داشت .
- انتصاب او همزمان با **تحریم‌های شدید بین‌المللی** و پس از ترور نافرجامش در آذر ۱۳۸۹ صورت گرفت، که نشان‌دهنده نقش کلیدی وی در برنامه هسته‌ای ایران بود .
---
۲. **مهم‌ترین اقدامات فنی و علمی**
- **توسعه غنی‌سازی اورانیوم**:
- عباسی بر افزایش **ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم تا ۲۰٪** برای تأمین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران تمرکز داشت. این اقدام پس از خودداری غرب از فروش سوخت، ضروری بود .
- او آغازگر **غنی‌سازی تا ۶۰٪** برای کاربرد در **پیشران‌های هسته‌ای دریایی** (مانند زیردریایی‌ها) شد و تأکید کرد این فعالیت‌ها تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است .
- **طراحی و توسعه فناوری‌های بومی**:
- توسعه **نرم‌افزارهای محاسبات رآکتور** و **سخت‌افزارهای تشخیص تابش‌های هسته‌ای** .
- طراحی **دستگاه‌های پلاسمای کانونی** و **هدف‌های هسته‌ای تولید نوترون** .
---
۳. **مواجهه با تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی**
- عباسی مخالف کاهش تعهدات ایران تحت فشار غرب بود و معتقد بود:
> «ما باید غنی‌سازی را افزایش دهیم؛ یک گام عقب بکشیم، ده گام جلو می‌آییم» .
- در پاسخ به قطعنامه‌های شورای حکام آژانس (مانند قطعنامه ۲۰۱۹) تأکید کرد این تصمیمات «بی‌اثر» و ناشی از «تبلیغات غلط غرب» است .
- او شفاف‌سازی کرد که **ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران برای سلاح اتمی طراحی نشده** و هدف، توسعه فناوری صلح‌آمیز است .
---
۴. **ترور نافرجام و تأثیر آن بر فعالیت‌ها**
- در **۸ آذر ۱۳۸۹** همزمان با ترور شهید مجید شهریاری، بمبی مغناطیسی به خودروی عباسی در میدان دانشجوی تهران چسبانده شد. با هوشیاری او و همسرش (نزهت شبان‌آزاد)، هر دو پیش از انفجار از خودرو خارج شدند، اما مجروح شدند .
- این ترور توسط رژیم صهیونیستی طراحی شده بود و پیوند مستقیمی با فعالیت‌های هسته‌ای عباسی داشت. پس از این واقعه، نقش او به‌عنوان **نماد مقاومت علمی** پررنگ‌تر شد .
---
۵. **دستاوردهای کلانی در دوران ریاست**
- **خودکفایی در تولید سوخت هسته‌ای**: ایران تحت مدیریت او به توانایی تولید سوخت ۲۰٪ برای راکتور تهران دست یافت .
- **افزایش توان تحقیقاتی**: راه‌اندازی **دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری «کاربرد پرتوها»** در دانشگاه شهید بهشتی با همکاری شهید شهریاری .
- **تثبیت چرخه سوخت هسته‌ای** علیرغم تحریم‌ها، به‌ویژه در حوزه **تولید کیک زرد** و **توسعه سانتریفیوژهای نسل جدید** .
---
۶. **میراث و تأثیر پایدار**
عباسی با ترکیب **تخصص علمی** (فیزیک هسته‌ای و مهندسی) و **تجربه مدیریتی**، سازمان انرژی اتمی را به سمتی هدایت کرد که ایران حتی تحت شدیدترین تحریم‌ها، وابستگی فناورانه به خارج را کاهش داد. شهادت او در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، پایان این مسیر نبود، بلکه نمادی از تداوم **مقاومت علمی** ایران شد .
